Okolice Boronowa są tym zakątkiem powiatu lublinieckiego, w ktĂłrym jeszcze teraz moĹźna się natknąć na szereg namacalnych śladĂłw przypominających Ăłw dawny, przemysłowy charakter tego terenu. W gminie tej występuje szereg nazw miejscowych i terenowych, jak Hucisko, Smolny Piec, Pod Hutą, Doły, Szklana Huta. W lesie pod Zumpami uwagę przykuwają liczne zapadliska i kopce ziemne, będące pozostałością po dawnej działalności gĂłrniczej, a okolicę Dołów urozmaica dawny staw hutniczy, powstały w połowie XVI wieku, po wyeksploatowaniu w tym miejscu grubej warstwy rudy darniowej. Po boronowskim stawie hutniczym ( w centrum wsi ) zachował się dotąd kompleks mokradeł porośniętych trzciną, a o tradycjach gĂłrniczych przypomina w tej miejscowości dobrze utrzymana XVIII-wieczna kapliczka drewniana św. Barbary, ktĂłrej historia była dawniej związana z zumpiańska kopalnią rudy Ĺźelaznej. Najstarszych informacji o boronowskim hutnictwie dostarcza ,, Urbarz lubliniecki z roku 1574”. Odnajdujemy w nim m.in. stwierdzenie, Ĺźe Ăłwczesny mistrz hutniczy Maciej Kos posiadał w Boronowie kuĹşnice ,,….od starodawna”. Dowiadujemy się teĹź, Ĺźe Ăłw Ĺź jakiś czas wcześniej zbudował swoją drugą kuĹşnicę ,,….przy nowym stawie” ( na Dołach). Obie hamernie zostały w roku 1753 rozbudowane i od tego czasu jako tzw. fryszerki (od Frischfeuer ) produkowały głównie Ĺźelazo sztabowe. KaĹźda z nich zatrudniała po 6-8 robotnikĂłw. W Boronowie znajdowała się teĹź w XIX wieku siedziba Zarządu hutniczego, ktĂłremu podlegały wszystkie zakłady hutnicze z rejonu Boronowa, Hadry i Chwostka ( 5 fryszerek i wielki piec).

W XVII wieku wydobywano koło ZumpĂłw kruszce srebrno-ołowiowe, a przez następne dwa stulecia –rude Ĺźelazną, aĹź do 1880 roku znajdowała się tam kopalnia syderytu, największa spośrĂłd pięciu Ăłwczesnych lublinieckich kopalń. Zatrudniała ona, w niektĂłrych okresach około stu gĂłrnikĂłw, a jej pole wydobywcze miało powierzchnię kilku kilometrĂłw kwadratowych. Kopalnia zaopatrywała szereg okolicznych zakładĂłw hutniczych m.in. wielkie piece w Chwostku i w Bruśku.

Z historią tej okolicy związany był również przez przeszło dwa stulecia przemysł szklarski. Obecna wieś Hucisko nosiła już na początku XVIII wieku nazwę Stare Huty Szkła ( Alte Glashótten ). Skoro już wtenczas była w użyciu taka nazwa, można przyjąć, że szklarstwo musiało tam mieć już wówczas stare tradycje, sięgające siedemnastego, a może nawet szesnastego wieku. Jedna huta była w samym Hucisku, a druga prawdopodobnie w pobliskim przysiułku Sitki, gdyś na starej mapie z początku XIX wieku, ta maleńka miejscowość określana była również nazwę Hucisko. Także w lesie, w pobliżu Dębowej Góry znajdowała się od około 1730 roku huta szkła. Stała ona w pobliżu polsko-śląskiej granicy, a swoje wyroby zbywała ona głównie na ziemiach polskich, gdzie rynek był bardzo chłonny. Na śląsku cena wyrobów szklanych była wtedy niska z powodu panującej tu dużej konkurencji. W ówczesnym powiecie lublinieckim było 6 hut szkła ( w Szklanej Hucie, Olszynie, koło Kochcic, w Rędzinie, koło Skrzydłowic i w Wędzinie ). Gdy po utworzeniu Królestwa Kongresowego car wprowadził wysokie cło ochronne na towary przywożone ze śląska, dalsza produkcja w Szklanej Hucie stała się nieopłacalna i hutą zamknięto prawdopodobnie w 1821 roku. Podobny los spotkał również nieco wcześniej inną przygraniczną hutą w Olszynie.

Dzięki dawnemu uprzemysłowieniu obraz okolic Boronowa zmieniał się gwałtownie. Podczas gdy jeszcze w roku 1720 ta mała śródleśna miejscowość liczyła zaledwie około 400 mieszkańców, to pół wieku później liczba ta się podwoiła, a w roku 1840 Boronów miał już 1781 mieszkańców i stał się największą wsią w powiecie oraz trzecią miejscowości pod względem liczby mieszkańców, po Lublińcu i Dobrodzieniu. W połowie XIX stulecia oprócz wspomnianej kopalni i hut znajdowały się na tym terenie wytwórnie smoły i potażu, w licznych mielerzach wypalano węgiel drzewny, był browar książęcy i gorzelnia, wytwórnia naczyń glinianych, tartak i trzy młyny wodne, a w Dębowej Górze wyrabiano gonty na potrzeby całego koszęcińskiego dominium. W okolicy tej było też w tamtym czasie 11 wiejskich kowali, 22 innych rzemieślników i 10 kupców.

Ten stan utrzymywał się do końca lat sześćdziesiątych tamtego stulecia, później następował stopniowy upadek zakładów, podobnie jak w całym powiecie. Lubliniecki przemysł oparty na wykorzystywaniu węgla drzewnego, nie wytrzymywał konkurencji nowoczesnego przemysłu górniczohutniczego, rozwijającego się wówczas w rejonie Bytomia, Królewskiej Huty i Katowic.

Warto nadmienić, Ĺźe złoĹźa boronowskiej rudy Ĺźelaznej nie zostały do końca wyeksploatowane. JuĹź wkrĂłtce po zamknięciu kopalni książę Fryderyk Wilhelm Hohenlohe rozpoczął starania o wskrzeszenie gĂłrnictwa na tamtym terenie. Prowadzono wiercenia koło ZumpĂłw, Dębowej GĂłry i Niw i odkryto nowe pokłady rudy Ĺźelaznej ( a takĹźe niewielkiej ilości rudy ołowiowej i węgla kamiennego). W roku 1890 książę wszedł w spółkę z Tow. Akcyjnym ,,Zjednoczone Huty KrĂłlewskie i Laura” i uzyskał uprawnienia do eksploatacji kopalin. W ostatniej chwili udziałowcy się wycofali z przedsięwzięcia z powodu zbyt uciążliwego transportu ( najbliĹźsza stacja kolejowa była wtedy w Koszęcinie). Starania te wznowił z duĹźym powodzeniem książę Karol Gotfryd Hohenlohe, gdy BoronĂłw uzyskał połączenie kolejowe w 1927 roku. Ich pomyślny finał przerwał wybuch wojny. Po wojnie, juĹź w zmienionej sytuacji polityczno-gospodarczej, boronowska ruda poszła w zapomnienie.


Bibliografia
1.Fechner H.,Schlesische Glasindustrie unter Friedrich dem Gro�en und seinen Nachfolgen bis 1806, t.26/1892
2.Gołąbek D.,, Dawne hutnictwo i gĂłrnictwo w okolicy Boronowa” 2004